Beyin bilimlerine aşina olmak isteyenler için: Kitap Tavsiyeleri

Aşağıdaki liste yıllarca binlerce kişiye ulaştı, yüzlerce kişi tamamını okudu. Ancak 4 yıldır, önce Yanılgının İcadı’nı okuyup sonra bu listeden keyfince ilerleyen binlerce kişi var. Aşağıdaki kitaplar özellikle herkes için “en az kitapla en geniş resmi” göstermesi için olabilecek en basit ve işlevsel kitaplardan seçildi. Yine de yazarları bazen evrimsel kavramlara ve psikolojik konulara hakimmişsiniz gibi anlatabiliyor. Bu nedenle baştan Yanılgının İcadı’nı okuyup her konuya kısaca bakmak daha işlevsel olabilir.

Kişisel kitaplığımda binlerce bilimsel kitap var. Beyin gündemleri üzerine her yeni çıkan kitabı neredeyse her zaman alırım. Ama bir alanda yıllarca okunduğu halde başka bir alanın ilk sayfada çözdüğü bir konunun bir türlü kavranılamadığı ile ilgili pek çok örnek gördüm. Ben de 10 yıl önce derinleşmeye değil genişlemeye odaklanmaya başladım.

Sıradan bir insan için bir konuda hayat boyu lazım olacak bilginin %90'ına tek kitapta ulaşılabilir. Ama internette o kitap gibi yüzlerce kitap tavsiye dahi edilmiyor. Tavsiye listeleri “herkes için” değil yıllarca o konuda okumuş kişiler için oluyor. Ben tüm listelerimde tam tersini yapmaya karar verdim. Hayatında o konuda hiçbir şey bilmeyen birinin tek kitap okuma hakkı olsa ne okumalı.

Genel resmi görmek hayatımda çok işlevsel oldu ve akademik çalışmayan büyük çoğunluk için bunun önemine inanıyorum. “En az kitapla en geniş resim” Benim mottom bu. Aşağıdaki listede en çok okuduğum ve derinlemesine satır satır çalıştığım kitaplar yok. Ama bu listedeki kitaplar olmasa ben de bu konuları heyecanla çalışamazdım.

Bu liste benim için değil sizler için hazırlandı ve “beyin” alanına daraltıldı. Bu bir halka. Her başlık altında 48 muazzam kitap listelenebilir. Size tavsiyem; tadını aldığınız alanda derinleşmeyin, bir sonraki başlıkta sıfırdan başlayın. Hayatın en büyük hazlarından biri bu.

Evrimsel psikoloji ile ilgili genel resmi görmek için;

• Yılanlar, Gündoğumları ve Shakespeare, Gordon Orians
• Uyumsuzluk, Ronald Giphart & Mark Van Vugt
• Akıllı Hissetmek, Eyal Winter
• Dürtü, David Lewis

Genetik ve Antropoloji ile ilgili genel resmi görmek için;

• Bugüne Dek Yaşamış Herkesin Kısa Bir Tarihi, Adam Rutherford
• Hayvanlardan Tanrılara Sapiens, Yuval Noah Harari
• Beş Milyon Yıl, Peter Bellwood
• Akıllı Homo Sapiens, Leonadr Mlodinow

Bilinçdışı ve Nörolobilim ile ilgili genel resmi görmek için;

• Sıfırla, Chris Paley
• Incognito, David Eagleman
• Subliminal, Leonard Mlodinow
• Beyindeki Hayaletler, Ramachandran

Evrimsel Biyoloji’ye giriş için;

• Evrim, Çok kısa bir başlangıç, Brian ve Deborah Charlesworth
• Evrim, Büyük bir fikrin kısa tarihi, Gerard Cheshire
• Zürafa boynun neden uzun?, Leo Grasset
• İçimizdeki Balık, Neil Shubin

İstatistikten anlamaya başlamak ve matematiksel düşünebilmek için;

• Olasılıksızlık, David J. Hand
• Taş, Kağıt, Makas, William Poundstone
• Factfulness, Hands Rosling
• Çıplak İstatistik, Charles Wheelan

Rasyonel zaaflarımız ve matematiksel düşünemeyişimiz üzerine Deneysel Psikoloji;

• Akıldışı ama Öngörülebilir, Dan Ariely
• İrrasyonel, Stuart Sutherland
• Hızlı ve Yavaş Düşünme, Daniel Kahneman
• Karar Anı, Jonah Lehrer

Bellek, duygular ve diğer konularda beynimizin zaafları üzerine;

• İşte Beyniniz, Marc Dingman
• Aptal Beyin, Dean Burnett
• Görünmez Goril, Christoper Chabris & Daniel Simons
• Yaşlandıkça Hayat Neden Çabuk Geçer, Douwe Fraaisma

Biyolojinin psikolojiye etkisi üzerine;

• Mutlu Beyin, Loretta Graziano Breuning
• Brain Up, John B. Arden
• Arzulayan Beyin, Burak Erdeniz
• Testosteron, Joe Herbert

İnsan bedenini tanımak ve evrimsel kusurlarını keşfetmek için;

• Bıçak Altında, Arnold van de Laar
• İnsanın Evrimi, Josef H. Reichholf
• İnsanın Kusurları, Nathan J. Lentz
• Kan Revan İçinde, Roy Porter

Dijital devrimin beynimize etkileri üzerine;

• Sonsuz Dikkat Dağınıklığı, Dominic Pettman
• Dağınık Zihin, Adam Gazzaley & Larry D. Rosen
• 21. Yüzyıl için 21 Ders, Yuval Noah Harari
• Şeffaflık Toplumu, Byung Chul Han

Matematiğin dünyadaki tüm hayatı domine etmesi üzerine;

• Ortalamanın Sonu, Todd Rose
• Outliers, Malcolm Gladwell
• Dürtme, Richard H. Thaler & Cass R. Sunstein
• Fiyatlandırma Sırları, William Poundstone

Biyolojinin kültüre etkisi üzerine;

• Yaratıcı Tür, David Eagleman & Anthony Brandt
• Yaşamın Matematiği, Ian Stewart
• Cennetin Ejderleri, Carl Sagan
• Beynin Evrimi ve Tanrıların Ortaya Çıkışı, E. Fuller Torrey

Beynin çağa özgü zaafları ile savaşmak için;

• Pürdikkat, Cal Newport
• Checklist Manifesto, Atul Gawande
• Dijital Minimalizm, Cal Newport
• Sadeleştir, Richard Koch & Greg Lockwood
  *işletmeler için ama herkes okumalı

Kendini eğitim ve beyin özgürleşmesi üzerine;

• The Sistem, Abdullah Reha Nazlı
• Cahil Hoca, Jacques Ranciere
• Okulsuz Toplum, Ivan Illich
• Faydasızlığın Faydası: Manifesto, Nuccio Ordine

Bu listeden bugüne kadar binlerce insan yararlandı. Bu konuların tümünde çok derin mükemmel kitaplar var ancak sıfırdan başlayan için bir konuda derinleşmeden önce bir başka konuda yine sıfırdan başlamak işlevsel. Bu nedenle her şeyi tek bilgi ile yorumlama alışkanlığı edinmeden önce etraflıca genel resmi görmek önemli. Bu listenin alametifarikası bu.

Bu listeden sonra ne okuyacağız? Bu soruyu baştan sormayın. Bu kitaplar size yüzlerce insanın adını söyleyecek. Her yıl Türlerin Kökeni’ni neden okumak gerektiğini bilmeyen binlerce insan okumaya çalışıp yarım bırakıyor. Siz artık hem neden okumak gerektiğini biliyor olma hazzı ile başlayacaksınız, hem de anlamak için altyapınız hazır olacak. Bu listeyi okursanız edineceğiniz anlayış size hayatın kalanında bu konularda kitap seçerken neye bakmanız gerektiğini de söyleyecek.